Fusûsü'l Hikme - Hikmetin Özleri

Her biri yoğun felsefi ve varlık problemini içeren faslardan oluşan elinizdeki metin varlık-mahiyet ayrımı ile başlar, bu ayrım temelinde zorunlu-mümkün varlık ayrımı yapılır, Zorunlu Varlık’ın birliği ispatlanır; Zorunlu Varlık’ın bilme keyfiyeti mutat Meşşâî doktrine göre açıklanır; bilgi temelli yaratma açıklaması yapılır; Tanrı’nın varlığına dair burhan-ı innî ve limmîden bahsedilir; ruh-beden düalizmi temellendirilir; nefsin güçleri görece ayrıntılı olarak ele alınır; vahiy ve mucizenin mutat Meşşâî açıklaması yapılır; yüce âleme ulaşmaya yönelik çağrılar ve teşvikler yapılır; manevî hazların maddî hazlardan üstün olduğu teması işlenerek ahiret hayatının ruhanîliği ima edilir.

Bu kısa ama yoğun metin tıpkı İşârât’taki gibi Tanrı, âlem ve insan konularını; bir diğer bakış açısı itibarıyla ontoloji, teoloji, kozmoloji, psikoloji ve epistemoloji meselelerini genel Meşşâî çizgide ele alır. Ancak metindeki kimi unsurlar metni karakteristik Meşşâî sınırların dışına taşırmaktadır.