Rayında İlerlemeyen Modernleşme

Modernleşmenin önemli unsurlarından biri olan tramvay, İstanbulluların yaşamını kolaylaştırması ve yaşam özgürlüğünün artmasıyla, işletmeye başlayan ilk yıllarda büyük bir memnuniyetle karşılanmıştır. “Tramvay öncesinde, Topkapı veya Yedikule'de oturan bir bakkal, kunduracı veya terzi çırağı, Hocapaşa'ya yahut Beyazıt'a elinde fenerle gün ağarmadan yola ulaşmaktadır. Ezanından sonra dükkânını kapatan esnaf, zifiri karanlığa ulaşan sokaklardan yine aynı yolu bulmak evinin tutmaktadır. Her gün 15-20 kilometre yol istemeyen çırak ve ustalar, İstanbul Çarşılarının üst katlarında bulunan bekarlar haftanın altı günü evlerinden uzak kalıyorlar.” Böyle bir yaşanan tramvay seferleri, İstanbul'un günlük hayattaki bir değişim etkisi yaratmıştır.

Kenar mahallelerde oturan ahalinin, şehrin merkezindeki işyerlerine rahat bir ulaşım olanağı elde etmesi, büyük bir rahatlık sağladı. İlk zamanlarda oluşan yolcu konforu, ilerleyen yıllar boyunca masallara uygun yatırımların yapılmaması ve işletilen bölümlerin ihmal edilmesinin önlenmesi evirilmiş, çözüm olarak taşınan ulaşım sisteminin kendisi büyük bir sorun haline gelmiştir. Tramvay şebekesinin şehrin büyümesine katkısı, hane bazlı kayıtlı yapı envanteri üzerinden kullanılırken; İşletme verileri ve günlük yaşamdan ilgi çekici kesitlerle, İstanbul'un yaygın ulaşım hizmetinden izi sürülmüştür. Elinizdeki kitap modernleşmenin ulaşım ayağında işlerin pek de rayında gitmediğini ortaya koyuyor.