Şemsiyye Sivasiyye ve Nuriyye_{Halveti Tarikatı Şeyhlerinin Osmanlı Padişahları ve Devlet Ricali İle Münasebetleri}

XIV. yüzyılda Azerbaycan’da doğup, gelişerek Anadolu’da en yaygın tarîkatlardan birisi olan Halvetîlik, dört ana kol ile bu kolların da pek çok şubeye ayrılmıştır. Bu dört ana kol Rûşenîyye, Cemâlîyye, Ahmedîyye ve Şemsîyye’dir. Bu mezkûr kollar birçok talî şubeye ayrılarak dünyanın pek çok bölgesine yayılmıştır. Çalışma konumuz olan Şemsîyye kolu Sivâsîyye, Nûrîyye ve Sûzîyye şubelerine ayrılmıştır.

Bu çalışma, 16. asrın sonlarıyla 17. asrın ilk yarısına damgasını vuran Sivas ve İstanbul’un en büyük şöhretlerinden biri olarak kabul edilen Halvetîyye tarîkatının Şemsîyye kolu müessisi Şeyh Şemseddin Sivâsî, Sivâsîyye kolu kurucusu Şeyh Abdülmecid Sivâsî ve Nûrîyye kolunun önderi Şeyh Abdülehad Nûrî Sivâsî’nin gerek Sivas ve gerekse İstanbul’daki dergâh, medrese, kütüphane, köprü, cami ve çeşmeden oluşan büyük yapı toplulukları yanında özellikle Abdülehad Nûrî Sivâsî’nin halifeliği ile birlikte Midilli’ye kadar uzanan vakıflı tekke yapılarının fonksiyonları ile bu müesseselerin III. Murad (1574-1595), III. Mehmed (1595-1603), I. Ahmed (1603-1617), I. Mustafa (1617-1618/1622-1623), II. Osman (1618-1622), IV. Murad (1623-1640), I. İbrahim (1640-1648) ve IV. Mehmed’in (1648-1687) saltanatı devrinin siyasi olaylarına etkilerini mevcut literatür ve arşiv kaynakları yardımı ile ele almayı amaçlanmıştır.